Zatokowy ból głowy to bardzo dokuczliwy symptom. Jest bardzo silny i nieprzyjemny. Obejmuje górną część twarzy i głowy, nasila się przy zmianie pozycji – pochylaniu czy nagłym uniesieniu głowy. Z czego wynika ból głowy od zatok? Jak zdiagnozować przyczynę tego dużego dyskomfortu? Warto znać odpowiednie metody leczenia bólu głowy związanego z zatokami.
Jak rozpoznać zatokowy ból głowy?
Ból głowy od zatok to bardzo nieprzyjemna dolegliwość. Zwykle jest bardzo silny, pulsujący z towarzyszącym uczuciem rozpierania w okolicy górnej części twarzy i głowy. Cechą bardzo charakterystyczną jest nasilanie dyskomfortu w momencie zmiany pozycji, zwłaszcza przy pochylaniu głowy lub próbie nagłego jej uniesienia. Pozycja leżąca również nie przynosi ulgi. Uprawianie wysiłku fizycznego także przyczynia się do występowania zatokowego bólu głowy. Podobnie niekorzystnie wpływają zmiany temperatury otoczenia (np.: opuszczenie nagrzanego pomieszczenia i wyjście na mróz). Typowe nasilenie objawów występuje w porze porannej. Wieczorem ból słabnie.
Dlaczego głowa boli od zatok?
Powodem nieprzyjemnego i dużego dyskomfortu jest stan zapalny zatok, rozwijający się zwykle wskutek infekcji, najczęściej wirusowej lub bakteryjnej. Przyczynia się do tego gromadzona wydzielina jako efekt obrzęku błony śluzowej wyścielającej jamę nosa oraz zatoki przynosowe. Prowadzi to do zaburzenia cyrkulacji powietrza oraz niedrożności nosa i niemożności jego opróżnienia. Jest to przyczyną powstania nieprzyjemnego uczucia ucisku w górnej części twarzy. Lokalizacja bólu jest ściśle związana z tym, które zatoki są objęte zapaleniem. Dyskomfort bólowy w okolicy czoła i oczodołu, nasilający się w momencie dotyku czy ucisku charakterystyczny jest dla zapalenia zatoki czołowej. Ból głowy i oka, niekiedy umiejscowiony po jednej stronie twarzy (tej, po której zatoki są objęte stanem zapalnym) cechuje problemy z zatoką sitową i szczękową. Jeśli mocno dokucza ból zlokalizowany w okolicy skroni lub w tylnej części głowy z towarzyszącym uczuciem rozpierania i promieniowania do policzka lub ucha, zapaleniem może być objęta zatoka klinowa.
Jakie objawy towarzyszą bólowi głowy od zatok?
Zatokowy ból głowy nie jest symptomem zapalenia zatok, który występuje samodzielnie. Zwykle towarzyszą temu dodatkowe objawy:
- niedrożny, zatkany nos z brakiem możliwości jego swobodnego opróżnienia,
- śluzowa lub ropna wydzielina z nosa (może występować tylko jednostronnie),
- zaburzenia odczuwania zapachów,
- uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
- wrażenie zatkanych uszu i przytłumionego słuchu,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- obrzęk twarzy,
- zaburzenia snu spowodowane zatkanym nosem.
Jak diagnozować zatokowe bóle głowy?
Aby potwierdzić czy odczuwany ból głowy jest pochodzenia zatokowego należy przeprowadzić odpowiedną diagnostykę. Przede wszystkim niezbędne jest przedmiotowe badanie laryngologiczne. Niezbędna jest ocena jam nosa w celu potwierdzenia obrzęku błony śluzowej oraz charakteru wydzieliny. Właściwym badaniem jest zatem rynoskopia przednia lub badanie endoskopowe. Wśród badań obrazowych (zwłaszcza w przypadku dolegliwości występujących chronicznie) wskazane jest wykonanie tomografii komputerowej zatok, co pozwoli na otrzymanie obrazu wszystkich zatok oraz kompleksów ujściowo – przewodowych. Badanie to pozwala również na stwierdzenie występowania ewentualnych nieprawidłowości anatomicznych (np. krzywej przegrody nosa), torbieli czy polipów w zatokach. W przypadku ostrego zapalenia zatok rozpoznanie stawiane jest na podstawie zgłaszanych przez pacjenta typowych objawów potwierdzonych w badaniu laryngologicznym.
Jak leczyć zatokowe bóle głowy?
Podstawowym postępowaniem w przypadku leczenia bólu głowy od zatok jest zmniejszenie dyskomfortu. Najlepiej łagodzić dolegliwości środkami przeciwbólowymi. Ważne jest także leczenie przyczynowe tj.: przeciwobrzękowe (np.: kroplami do nosa), rozrzedzające wydzielinę, antyhistaminowe, antybiotykoterapia i terapia glikokortykosteroidami. Ulgę w przypadku zatokowego bólu głowy można uzyskać domowymi sposobami. Pomocne jest picie dużych ilości płynów, co pozwala na rozrzedzenie wydzieliny oraz umożliwia jej ewakuację. Warto unikać wychodzenia na chłodne powietrze z mokrymi włosami. Korzystne jest noszenie czapki. Osoby mające problemy z bólem zatok powinny zadbać o właściwe nawilżenie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywają. Idealnie do tego nadają się mokre ręczniki lub pojemniki na wodę umieszczane na kaloryferze lub nawilżacze. Dolegliwości zmniejsza też ograniczenie kontaktu z dymem tytoniowym oraz rzucenie palenia. Pozwoli to na skuteczne przeprowadzenie postępowania terapeutycznego.
Bibliografia
- „Wykłady z rynologii” red. A. Krzeski, Kraków 2020
- „Zatokowy ból twarzoczaszki – trudności diagnostyczne w różnicowaniu” J. Leszczyńska, K. Oleś, E. Bojanowska, J. Szaleniec, J. Mika; Ból, 2014
- „Otolaryngologia. Podręcznik dla studentów i specjalizujących się lekarzy” B. Latkowski, PZWL, Warszawa 2017
Artykuł sponsorowany.
